De intelligente lockdown in de gehandicaptenzorg: een reflectie op de impact van de eerste Corona-maatregelen.

Vorige week werd een rapport uitgebracht door de Onderzoeksraad voor Veiligheid waarin de conclusie getrokken wordt dat zich in de verpleeghuizen ‘een stille ramp’ voltrok tijdens de eerste Corona-golf. Twee jaar na die eerste golf worden momenteel de Corona-maatregelen stap voor stap afgebouwd. Tijd om bewustwording te vragen voor eenzelfde ‘stille ramp’ in de gehandicaptenzorg.
 

Tijdens de eerste Corona-golf in maart 2020 sloten alle dagbestedingen van de ene op de andere dag en kwamen onze bewoners thuis te zitten. Het zwembad, de sportschool en de winkels sloten. Het was onzeker hoe en of het contact met familie vormgegeven kon worden. Taxi’s reden er niet. Vrijwilligers bleven thuis. In allerijl hebben we dagbesteding in huis opgetuigd; alles zo veel mogelijk door laten draaien op onze eigen postzegel. Met de schrik om ons hart; want hoe kwetsbaar zijn onze bewoners, hoe ziek gaan ze worden, hoe gaan we ze verzorgen, hoe komen we aan mondkapjes, handschoenen, spatbrillen...

 

Voor mensen met autisme of het syndroom van Down, of gewoonweg mensen die hangen aan een vaste structuur om hun hoofd boven water te houden zijn de effecten van zo’n abrupte stop niet te overzien. En het nut van een intelligente lockdown, what’s in a name, is al helemaal niet te bevatten voor iemand met een IQ onder de 50. Dan wil je gewoon de premier vermoorden omdat hij je dagbesteding dicht houdt en de bus niet rijdt.

 

Zonder het te kunnen uitleggen is het des te pijnlijker om aan te moeten zien hoe mensen dan totaal de grip op hun leven en zichzelf kunnen kwijtraken. Om nog niet te spreken van de reuring in de dynamiek die het geeft als je met z’n allen 24/7 op elkaars lip komt te zitten. Waar een individu gebrek aan grip ervaart, heeft het gedrag dat hierbij hoort een effect op de anderen. Door spanningen in die dynamiek vervallen mensen dan weer sneller in hun eigen gedrag of worden spanningen op elkaar afgereageerd. Zo ontstaat er een negatieve spiraal waar moeilijk uit te komen is als je er eenmaal met z’n allen in zit. Je probeert bij te sturen, het gezellig te houden, je gaat voorkomen en vermijden maar eigenlijk is het niet meer dan het ene gat met het andere dichten. 

 

We hebben de negatieve spiraal kunnen keren door het betrekken van externe professionals; vakgenoten die je ook als orthopedagoog echt wel nodig hebt als je zelf tot aan je nek in het systeem zit. Het keren van die negatieve spiraal was keihard werken en daarmee hebben we de ‘stille ramp’ kunnen stoppen voordat deze blijvende schade aan zou richten. Ik besef hoe blij we mogen zijn met onze medewerkers, die wonderbaarlijk genoeg allemaal gezond en inzetbaar bleven, die überhaupt bleven. Die konden reflecteren op wat zich voordeed en zich konden ontwikkelen in een periode waarin het gewoonweg moeilijk was om over een dag heen te kijken. Met familie van onze bewoners die begripvol was en ons een hart onder de riem bleef steken. Ik kan alleen maar hopen dat de ‘stille ramp’ op andere plekken in de gehandicaptenzorg ook op tijd afgewend kon worden, maar ik vrees dat die ramp vaak helemaal niet eens zo’n stille is…